
پنل تخصصی با موضوع: نقش استقرار نظام اعتبار بخشی در کاهش تخلفات در آموزش عالی
دسامبر 31, 2025
سرپرست معاونت پژوهشی وزارت علوم تأکید کرد: دانشگاهیان مطمئنترین و قابلاعتمادترین افراد برای توسعه کشور هستند و حل مسائل کشور با ماموریت گرایی دانشگاهها، ایجاد شبکههای علمی و نگاه سیستمی ممکن است .
به گزارش روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دکتر سید مهدی ابطحی در مراسم تقدیر از پژوهشگران این دانشگاه ضمن ابراز خرسندی از حضور در دانشگاه صنعتی امیرکبیر اظهار کرد: این دانشگاه «سرآمد در آموزش، پژوهش، ارتباط با صنعت، آموزش افراد خلاق، توسعه فناوری و دانشگاه مؤثر در توسعه ملی» است.
وی در ادامه به مهم ترین الزامات بیرون از دانشگاهها و جامعه از نظام آموزش عالی اشاره کرد و گفت: مرجعیت علمی، حفظ و ارتقای موقعیت علمی در دنیا، پاسخ به نیازهای صنعت، تربیت نیروی خلاق، و حل ابرچالشها، توقعاتی است که نسبت به دانشگاهها و موسسات پژوهشی و فناوری وجود دارد و این موضوع در برنامه هفتم نیز لحاظ شده است.
سرپرست معاونت پژوهشی وزارت علوم افزود: دانشگاهها خود نیز رقابتپذیری را تعقیب میکنند و حفظ موقعیت خود در نظامهای رتبهبندی مختلف به جذب دانشجویان بهتر کمک میکند. در این رتبهبندیها، شاخصهای آموزشی، پژوهشی، ارتباط با صنعت و اشتغالزایی علمی با نسبتهای متفاوتی لحاظ میشوند.
دکتر ابطحی با اشاره به چالشهای پیشروی دانشگاه ها تاکید کرد: گاهی وقتی شما مقالات خوب تولید میکنید، این پرسش مطرح میشود که اثربخشی اجتماعی آن کجاست، پرداختن به این موارد تکالیفی هستند که باید با توجه به مأموریتهای مختلف زیرنظامها دنبال شوند؛ ضمن آنکه دانشگاههای برتر باید حیثیت علمی کشور را حفظ کنند.
وی به تبیین مفهوم نقشبندی دانشگاهها اشاره کرد و تأکید کرد: دانشگاههای نسل اول آموزشی، نسل دوم آموزش-پژوهشی و نسل سوم همراه نوآوری هستند، که این تغییر نسل به معنی افزودن صرف به ساختار قبلی نیستند و صرفا با تزریق بودجه نوآوری محقق نمیشوند؛ بلکه تغییر نسل واقعی با تغییر در شیوه آموزش صورت می گیرد.
دکتر ابطحی در تشریح این تفاوتها، بیان کرد: در نسل اول، استاد «یک همه چیز دان» است و محیط بر علم حاکم است. در نسل دوم، استاد بیشتر در نقش «گزارشدهنده» ظاهر میشود. اما در نسل سوم، نقش استاد به مربی یا (coach) تغییر مییابد. در این نسلها، مشارکت دانشجو نیز متفاوت است؛ در حالی که در نسل اول مشارکتی نیست، در نسل دوم به شنیدن مشارکت دانشجو بسنده میشود، اما در نسل سوم، تمرکز بر «توانمندسازی دانشجو» است و این به معنای واگذاری مسئولیت نیست.
وی افزود: مأموریت دانشگاههای نسل اول، کشف حقیقت و توسعه روابط است، در حالی که در نسل دوم این مأموریت ادامه مییابد، اما در نسل سوم، تمرکز بر اثربخشی در توسعه ملی است. در این راستا نقش رئیس دانشگاه نیز دگرگون میشود؛ از یک «وکتور» و پیشوا در نسل اول، به یک «استاد برجسته علمی» در نسل دوم و در نهایت به نقش یک «مدیر حرفهای» در نسل سوم تغییر مییابد که باید با جامعه، MGOها و اقتصاد آموزش عالی ارتباط مستمر داشته باشد.
دکتر ابطحی تأکید کرد: شاخص اصلی در دانشگاههای کارآفرین و نسل سه، دانشجو است. در این دانشگاهها دانشجو حس میکند که آموزش و پژوهش آینده زندگی او را تأمین میکند و با شادابی وارد کلاس میشود. دانشجویان تحصیلات تکمیلی در این فضا، شرکای پژوهشی هیئت علمی تلقی میشوند و رابطه استاد و دانشجو در تولید عمیق است. در این دانشگاهها دانشجو از ظرفیت دانشگاه در بالندگی خود استفاده میکند، هستههای فناوری تشکیل میدهند و نوآوری در پارکها به ثمر مینشیند.
دکتر ابطحی به الزامات وزارت علوم در مسیر تحقق اهداف فوق اشاره کرد و گفت: توجه به ابزارهای آزمایشگاه ملی که دانشگاه صنعتی امیرکبیر در آن پیشتاز است و کمک به ایجاد آنها، از اولویتهاست.
سرپرست معاونت پژوهشی وزارت علوم خاطر نشان کرد: پیشنهاد من این است تعدادی آزمایشگاه تحقیقاتی با ملاکهای قابل قبول برای جامعه دانشگاهی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر (مثلاً ۲۰ آزمایشگاه) شناسایی و به آنها کمک شود تا خروجی این آزمایشگاهها، فناوریهایی باشند که به سمت کارخانه حرکت می کنند. به این ترتیب میتوان پارکها را با هویت سیاستهای درست بر پایه توسعه علمی هدایت کرد.
سرپرست معاونت پژوهشی وزارت علوم هشدار داد: دفاتر انتقال فناوری باید پرکار باشند و خروجی دانشگاهها به پارکهای علم و فناوری کمک کند. اگر عدم توازن ورودی و شرکتهای موجود رخ بدهد، به زودی پارکهای ما تبدیل به شهرکهای صنعتی میشوند، در حالی که باید شرکتهای باکیفیت در آن رشد کنند.
دکتر ابطحی با تأکید بر نقش دانشگاه در عرصه بینالمللی، به ظرفیت علمی در توسعه دیپلماتیک اشاره کرد و گفت: بالاخره فضای علمی، فضایی است که در شبکه بینالمللی پیش میرود.
سرپرست معاونت پژوهشی وزارت علوم بر ضرورت توجه به نیروی خلاق در توسعه ملی تأکید کرد و افزود: هم اکنون مسائل کشور آنقدر رشد کردهاند که شبکههای علمی با نگاههای وسیع و سیستماتیک میتوانند به حل آنها کمک کنند و به نظرم ماموریتگرایی دانشگاهها برای حل مشکلات یک ضرورت است.


